|
ทางเดินของชีวิต คัดลอกจาก คัดลอกจาก http://home.iirt.com/~wtlv/wtlvb2-43.htm#ทางเดินของชีวิต |
|
|
|
ชีวิตคนเรานั้น แท้จริงคือการเดินทางชนิดหนึ่ง ซึ่งเดินจากความที่เต็มไปด้วยทุกข์ไปยังที่สุดจบสิ้นของความทุกข์ที่ตนเคยผ่านมาแล้วนั่นเอง ไม่ว่าผู้นั้นจะทราบหรือไม่ทราบรู้สึกหรือไม่รู้สึกชีวิตก็ยังคงเป็นการเดินทางเรื่อยไปอยู่นั่นเองเมื่อเดินไปทั้งไม่ทราบก็ย่อมมีความระหกระเหินบอบช้ำเป็นธรรมดา การเดินทางของชีวิตนี้ มิใช่เป็นการเดินด้วยเท้า ทางของชีวิตจึงมิใช่ทางที่จะเดินด้วยเท้าอีกเช่นเดียวกัน บัณฑิตทั้งหลายในกาลก่อนได้พากันสนใจใน ทางชีวิต กันมากเป็นพิเศษในฐานะที่เป็นทางของจิตอันจะวิวัฒน์ไปในทางสูงซึ่งจะได้ไปสูงกว่าทางวัตถุหรือทางกายอย่างที่จะเทียบกันไม่ได้เลย สิ่งที่เรียกกันว่า ทางๆ นั้น แม้จะมีสายเดียวก็จริง ตามธรรมดาต้องประกอบด้วยองค์คุณหลายประการเสมอทางเดินเท้าทางไกลแรมเดือนสายหนึ่งจะต้องประกอบด้วยสะพานร่มเงา ที่พักพาอาศัยระหว่างทางการอารักขาคุ้มครองในระหว่างทางการหาอาหารได้เสมอไปในระหว่างทางฯลฯ ดังนี้เป็นต้น ฉันใด ทางชีวิตแม้จะสายเดียวดิ่งไปสู่ความพ้นทุกข์ก็จริงแต่ก็ต้องประกอบไปด้วยองค์คุณหลายประการฉันนั้น ศาสนา เป็นองค์คุณอันสำคัญโดยช่วยให้ชีวิตนี้มีความสดชื่นเยือกเย็นพอที่จะเป็นอยู่ไม่ร้อนเป็นไฟเช่นเดียวกับน้ำเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงพฤกษชาติให้สดชื่นงอกงามอยู่ตลอดเวลาฉันใดก็ฉันนั้น ปรัชญา เป็นองค์คุณที่ช่วยให้เกิดอุดมคติ อันมีกำลังแรงในการที่จะกระตุ้นให้ปฏิบัติตามศาสนา หรือหน้าที่อื่นๆ ทำให้เกิดความเชื่อ ความเพียรและคุณธรรม อื่นๆที่เป็นตัวกำลังสำคัญด้วยกันทั้งนั้นอย่างมากพอที่จะไม่เกิดการท้อถอยหรือโลเลหรือหันหลังกลับ โดยสรุปก็คือช่วยให้มีความเป็น นักปราชญ์หรือมีปัญญาเครื่องให้ดำเนินตนไป จนลุถึงปลายทางที่ตนประสงค์ วิทยาศาสตร์ ช่วยให้เป็นผู้รู้จักเหตุผลและให้อยู่ในอำนาจแห่งเหตุผล เพื่อให้ชีวิตนี้ไม่หลับหูหลับตาเดินไปอย่างโง่เง่างมงายซึ่งจะทำให้เดินไม่ถึงหรือถึงช้าและไม่ได้รับผลเป็นที่พอใจ ศิลปะ โดยเฉพาะก็คือศิลปะแห่งการครองชีวิต หรือการบังคับ ตัวเองได้ช่วยให้ชีวิตนี้ดูแจ่มใสงดงามน่าชุ่มชื่นใจ น่ารักใคร่นำมาซึ่งความ เพลิดเพลินในการก้าวหน้าไปด้วยความรู้และการกระทำที่ดูงามทั้งในเบื้องต้นท่ามกลางและเบื้องปลาย ภูมิธรรม คือธรรมสมบัติหรือความดีความจริง ความยุติธรรมที่ประกอบอยู่ที่เนื้อที่ตัวช่วยเหลือให้เกิดบุคลิกลักษณะอันนำมาซึ่งความเลื่อมใสความไว้วางใจความน่าคบหาสมาคมจากชีวิตรอบข้างทำให้ชีวิตนั้นตั้งอยู่ในฐานะเป็นปูชนียบุคคลเป็นที่พึ่งแก่ตนเองได้และเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวของชีวิตทั้งหลาย ความรู้ ช่วยให้มีความสามารถในการที่จะใช้ความคิด และการ วินิจฉัย สิ่งต่างๆได้อย่างกว้างขวางในการตัดสินใจ การค้นคว้าทดลองการแก้ไข อุปสรรค และอื่นๆในอันที่จะให้เกิดผลในการครองชีพการสมาคม และอื่นๆที่จำเป็นทุกประการโดยสมบูรณ์ สติปัญญา ช่วยให้เกิดสมรรถภาพหรือปฏิภาณในการดำเนินงานของชีวิต ให้สำเร็จลุล่วงไปได้ตามแนวของความรู้ทำให้งานของชีวิตทุกชนิดทุกระดับดำเนินไปได้โดยง่ายโดยเร็วโดยสมบูรณ์และปลอดภัยโดยประการ ทั้งปวง อนามัย ช่วยให้มีกำลังกายอันเป็นบาทฐานแห่งกำลังใจ มีความแคล่ว คล่องว่องไวอาจหาญร่าเริงสะดวกกายสบายใจในการเป็นอยู่ของตนทำกายนี้ให้เป็นเหมือนม้าที่เจ้าของเลี้ยงดูอย่างถูกต้องที่สุดแล้วสามารถเป็นพาหนะนำเจ้าของไปสู่ที่มุ่งหมายได้ฉันใดก็ฉันนั้น องค์คุณ ๘ ประการนี้ กำลังรวมกันเป็นทางสายเดียวของข้าพเจ้า ช่วยให้ชีวิตของข้าพเจ้าดำเนินไปได้อย่างเป็นที่พอใจมากจนถึงกับนึกอยากจะยืนยันแก่เพื่อนร่วมเกิดแก่เจ็บตายทั้งหลายว่า จงลองเดินทาง สายนี้อันประกอบด้วยองค์คุณ ๘อย่างนี้ดูบ้างเถิดผลในโลกนี้คือ ทรัพย์ชื่อเสียงและมิตรภาพก็ตามผลในโลกหน้าคือสุคติก็ตาม และผลอันสูงสุดพ้นจากโลกทั้งปวงคือนิพพานก็ตามจักเป็นสิ่งที่หวังได้ครบถ้วนโดยไม่ต้องสงสัยเลย องค์คุณทั้ง ๘ นี้ต้องมีครบถ้วนพอเหมาะส่วน และเข้ากันสนิทพร้อมที่จะส่งเสริมซึ่งกันและกันอยู่ตลอดเวลา จึงจะสำเร็จเป็นตัวทางและเป็นการเดินทางในตัวมันเองอยู่แล้วทุกขณะไม่มีการถอยหลัง โลกทุกวันนี้ มีอะไรๆมากเกินไป ในทางที่จะผูกพันธ์ชีวิตนี้ให้ตกอยู่ภายใต้อำนาจของสิ่งบีบคั้นเผาลน เผลอไปเพียงนิดเดียวก็จักลื่นไถลลงไปในกองเพลิงชนิดที่ยากจะถอนตัวออกมาได้และถึงกับตายอยู่ในกองเพลิงนั้นเป็นที่สุด เพราะเหตุนั้นจึงเป็นการสมควรหรือจำเป็นสำหรับชีวิตทุกชีวิต ที่จะต้องแสวงหาทางและมีทางของตนอันถูกต้องปลอดภัย เพื่อก้าวหน้าไปสู่ความสะอาดหมดจดสว่างไสวและสงบเย็นสมตามความปรารถนาไม่เสียทีที่ได้เวียนมาในเกลียวแห่งวัฏฏสงสารจนกระทั่งมามีชีวิตในวันนี้กับเขาด้วยชีวิตหนึ่ง โลกทุกวันนี้มากไปด้วยขวากหนาม อันเป็นอันตรายมากยิ่งขึ้นเพียงใดชีวิตนี้ก็ต้องเพียบพร้อมไปด้วรคุณธรรมและสมรรถภาพอันจะเป็นเครื่องป้องกันและแก้ไขอันตรายนั้นๆมากขึ้นเพียงนั้น เพราะฉะนั้นอย่างน้อยที่สุดเขาจะต้องมีหนทาง อันประกอบไปด้วยองค์แปดประการดังกล่าวทางไปของชีวิต ในด้านจิตหรือวิญญาณของเขาผู้นั้นจึงจะก้าวไปด้วยดี คู่กันไปได้กับการก้าวหน้าในทางวัตถุ หรือทางกายของโลกแห่งสมัยนี้อันกำลังก้าวกันไปอย่างมากมาย จนเกินพอดีหรือผิดส่วนไม่สมประกอบจนทำโลกให้ระส่ำระสายเป็นประจำวันอยู่แล้ว ทางชีวิตแห่งสมัยนี้โลดโผน โยกโคลง ขรุขระ ขึ้นๆ ลงๆยิ่งกว่าสมัย เก่าก่อนเกินกว่าที่จะดำเนินไปได้ง่ายๆโดยการใช้วิธีการง่ายๆ สั้นๆเหมือนที่ แล้วมา นับว่าเป็นโชคดีของพุทธบริษัทเรา ที่เรามีพระพุทธศาสนาอันแสนประเสริฐของเรา ซึ่งอาจจะอำนวยสิ่งต่างๆอันเป็นองค์คุณ ๘ ประการนั้นให้แก่เราได้อย่างครบถ้วน พุทธศาสนาของเรามีเหลี่ยมพรายอันสมบูรณ์แล้ว แต่เราจะเพ่งดูกันในเหลี่ยมไหนก็มีให้ดูเป็นให้ได้ครบทุกอย่างทุกเหลี่ยม พุทธศาสนา ในฐานะที่เป็นทั้งศาสนา เป็นทั้งปรัชญาเป็นวิทยา ศาสตร์เป็นศิลปะแห่งการครองชีวิตเป็นภูมิธรรมที่พึงประสงค์ของมนุษยชาติเป็นความรู้ที่ครบถ้วนเป็นสติปัญญาที่คล่องแคล่วและเป็นอนามัยทั้งทางกายและทางจิตเหล่านี้ แต่ละเหลี่ยมๆ นั่นเอง นับเป็นองค์คุณครบทั้ง ๘ ประการที่รวมกันเข้าเป็นตัวทางและเป็นการเดินทางพร้อมกันไปในตัวดังที่กล่าวแล้ว ข้าพเจ้าขอชักชวนเพื่อนร่วมการเกิด แก่ เจ็บ ตาย ทั้งหลายให้สนใจในทางอันเอกอันเป็นทางดิ่งไปสู่ความสิ้นทุกข์ของบุคคลผู้เดียวแต่ละคนๆ ทางนี้ ข้าพเจ้าขอชักชวนให้พร้อมใจกันต่อสู้โดยทุกวิถีทางเพื่อให้ทางๆ นี้ยังคงเปิดเผยปรากฏอยู่เป็นทางเดินของสรรพสัตว์ทั้งหลาย ข้าพเจ้า ขอชักชวนมิตรสหายทั้งหลาย ให้สละแม้กระทั่งชีวิตเพื่อป้องกันหนทางอันนี้เอาไว้ให้ยังคงอยู่เป็นทางรอดของตนเอง และของเพื่อนสัตว์ทั้งหลายตลอดกาลอันไม่มีที่สิ้นสุด ในนามแห่งพระพุทธองค์ผู้ทรงประกาศความจริงสากลแห่งมนุษยชาติทั้งมวล พุทธทาสภิกขุ ๑ กันยายน ๒๔๙๕ จากหนังสือ อกฺขาตาโรตถาคตา.
|
